Binnenkort begint het weideseizoen. Niet elk paard kan het verse gras aan. De nog steeds abrupte overgang van hooi, tijdens de wintermaanden naar groenvoer in het voorjaar is voor veel paarden een probleem, vooral voor gevoelige paarden of paarden die risico lopen op hoefbevangenheid.
In veel stallen is 1 mei de deadline voor het weideseizoen – en de paarden moeten “er maar doorheen zien te komen”. In het beste geval betekent dit een paar dagen diarree of waterige ontlasting, in het slechtste geval ernstige koliek of hoefbevangenheid. Slechts enkele paarden genieten van de winterweide, zodat ze tegen de lente langzaam kunnen wennen aan de veranderende grasbedekking. Dus weelderige, idyllische lenteweiden lijken niet ‘alles’ te zijn.
Het spijsverteringsstelsel van onze paarden is zeer gevoelig. Zij zijn niet voorbereid op plotselinge veranderingen in het rantsoen. Dit gebeurt ook niet in de natuur! De mogelijke gevolgen zijn hierboven vermeld. Het voeren van ruwvoer zoals (optimaal) hooi en stro zorgt voor een vermenigvuldiging van cellulose-afbrekende bacteriën in de darm van het paard, vooral in de blindedarm en de dikke darm. Een plotselinge overgang in het voorjaar naar weidegras dat rijk is aan eiwitten en koolhydraten (fructanen) verandert de levensomstandigheden van de aan ruwe vezels aangepaste bacteriën ingrijpend. De situatie wordt nog verergerd door het feit dat paarden in veel regio’s grazen op eenzijdige, soortenarme weiden voor mest- en melkvee en niet zoals “vroeger” kunnen beschikken over kruidenrijke weiden die de darm van het paard voorzien van beschermende looi- en bitterstoffen.
Jong lentegras bevat hoge concentraties koolhydraten die bestaan uit suikermoleculen met een lange keten, de (gevreesde) fructanen. Deze dienen als opslagvorm voor de plant, vooral in de ochtenduren na koude nachten, namelijk wanneer de groei van de plant beperkt is. Koolhydraten moeten enzymatisch verteerd worden in de dunne darm. Dit is de enige plaats waar de nodige enzymen worden gevonden. In de blindedarm en de dikke darm leven daarentegen bacteriën die gespecialiseerd zijn in ruwe celstof. In deze delen van de darm is geen enzymatische vertering mogelijk, maar bacteriële afbraak. Als de darm niet goed gekoloniseerd is, kan dit leiden tot de gevreesde gebrekkige fermentatie en kolieken. Als het paard tijdens de radicale voederwisseling in het voorjaar veel fructanen eet (een “normaal” warmbloed eet 3-4 kg gras per uur), komt een groot deel van deze koolhydraten onverteerd in de dikke darm terecht en wordt het fysiologische darmmilieu ernstig verstoord. Dit leidt tot oververzuring van de dikke darm, massale sterfte van goede bacteriën en de vorming van putrefactieve bacteriën. De afbraakproducten van de dode bacteriën (endotoxinen) komen in de bloedbaan terecht, evenals schadelijke stofwisselingsproducten van de ongewenste bacteriën. Naast de bovengenoemde darmproblemen kunnen ook spierproblemen en de gevaarlijke hoefbevangenheid optreden. Hoge eiwitconcentraties in vers gras doen de rest, want de stijging van het ureumgehalte in het bloed betekent extra lever- en nierbelasting voor het paard.
Het is belangrijk de paarden langzaam aan het grazen te laten wennen. Begin met 10-20 minuten per dag en verhoog de graastijd met 15-20 minuten per dag gedurende ten minste 14 dagen, beter nog gedurende 3-4 weken. Je kunt je paard tijdens een wandeling aan het halster laten grazen. Als diarree optreedt, onderbreek dan de verhoging. Geef de paarden voldoende hooi voordat ze naar de weide gaan. Laat na koude nachten gevoelige paarden of paarden met een risico op hoefbevangenheid alleen in de vroege namiddag op de weide, als ze dat al doen, en slechts voor een korte tijd. Opgegeten, kort (gestrest) gras heeft een hoog fructaangehalte! Ondersteun tijdens het grazen de darmen met samentrekkende kruiden (tannines) en bittere kruiden, zodat het darmslijmvlies wordt afgesloten, de productie van spijsverteringssecreties wordt gestimuleerd en de darmflora wordt gestabiliseerd. Zeoliet is uitstekend in het binden van gifstoffen, ziektekiemen en gassen in de darm van het paard. Het is ook zinvol om de lever en de nieren te ondersteunen met geschikte kruidenmengsels.
Als u uw paarden met zoveel zorg en voorzichtigheid laat grazen, kunnen zowel paarden als paardeneigenaars samen veel plezier beleven tijdens het weideseizoen.