In de afgelopen dagen en vooral nachten heeft de winter zich van zijn ijzige kant laten zien. In heel Nederland hebben temperaturen met dubbele cijfers het leven van vele paarden en staleigenaars bemoeilijkt: tot ijsblokken bevroren drinkwater, keiharde paardenvijgen die met een pikhouweel moesten worden aangepakt, en paarden die al van vacht aan het veranderen zijn.
Want het begin van de vachtwisseling wordt niet alleen bepaald door de buitentemperatuur, maar vooral door de lengte van het daglicht. En dat is sinds de winterzonnewende op 21 december al met een uur toegenomen. De pijnappelklier, een kleine klier in het diencephalon, neemt het langere daglicht als aanleiding om het startsein te geven voor de vachtwisseling. De verandering van vacht verloopt in golven van voor naar achter en varieert in intensiteit naar gelang van het ras en het soort. IJslandse paarden die uit een koude streek komen, ontwikkelen een veel dikkere wintervacht dan paarden die uit zuidelijker landen naar ons toe zijn gekomen. Het soort huisvesting, open stal of verwarmde box, speelt ook een rol bij de lengte van de wintervacht, en een lange vacht betekent vaak meer moeite bij het wisselen van de vacht.
Huid en vacht vormen een eenheid. Vooral tijdens de vachtwisseling is het des te belangrijker dat de paarden voldoende voedingsstoffen krijgen toegediend. Onmisbaar voor de vorming van hoorn (keratine) is het mineraal zink, maar ook de aminozuren methionine en cystine. Aminozuren zijn de bouwstoffen van eiwitten. Paarden kunnen die tot op zekere hoogte zelf vormen, maar methionine hoort daar niet bij; het moet elke dag in voldoende hoeveelheden in het voer aanwezig zijn. Bij een tekort aan methionine kunnen ook de andere aminozuren niet voldoende worden gemetaboliseerd. Methionine moet in het dagelijkse voer worden aangevuld, zodat in de verhoogde behoefte wordt voorzien, vooral tijdens de vachtwisseling. Schapenklaver, een traditioneel maar helaas vaak vergeten voedergewas voor paarden, bevat alle aminozuren en kan goed worden gebruikt. Door de tannines en bittere stoffen die het bevat, heeft het een positieve invloed op de darmen. Zijn absorptie- en omzettingsvermogen heeft een beslissende invloed op de verandering van de vacht.
De in water oplosbare biotine uit de groep B-vitaminen is eveneens belangrijk voor de vorming van keratine. Het speelt zo’n prominente rol bij de haarvorming dat de alternatieve naam “vitamine H” met het ezelsbruggetje “H- als in huid” wordt herinnerd. Vitamine H zorgt ervoor dat eiwitten en koolhydraten worden verwerkt in stofwisselingsprocessen en kunnen worden gebruikt als bouwstenen voor de hoornvorming.
Een goed gevoed, gezond paard zou de winter zonder problemen moeten doorkomen. De comfortabele temperatuur voor de meeste paarden is -5 tot 15 graden. Niet alleen, maar vooral als het koud wordt, moet er altijd voldoende ruwvoer voorhanden zijn en voor sommige paarden is een deken nu ook goed. De vachtwisseling is echter altijd een inspannende periode voor onze dieren en daar moet ook rekening mee worden gehouden bij de training in warmere temperaturen. Regelmatige verzorging helpt om losse haren te verwijderen en de bloedcirculatie te bevorderen.
Lange wandelingen in de zon zijn een balsem voor huid, vacht en ziel.