In een uitgebreide tekst van de “Veterinaire Vereniging voor Dierenbescherming” (www.tierschutz-tvt.de) – een veelbelovende naam – lees ik het volgende:
Dat er minder maag-, darm-, huid- en nierziekten en ontwikkelingsstoornissen voorkwamen bij honden die uitsluitend kant-en-klaarvoer kregen dan bij hun soortgenoten die een zelfbereid rantsoen kregen. Volgens deze studie brachten kant-en-klaar gevoede fokteven gemiddeld meer levende pups per worp groot.”
Wat hier bedoeld wordt zijn droge voedingsmiddelen, met name geëxtrudeerde droge voedingsmiddelen, die ik vandaag zal bespreken. Dit zijn de voedingsmiddelen die smelten tot een ondefinieerbare brij wanneer zij langere tijd in water liggen. Probeer het.
Wanneer u de indrukwekkende resultaten van deze studie leest, wordt u nieuwsgierig en wilt u weten wie dit onderzoek heeft uitgevoerd en wie het heeft gefinancierd. Helaas komt u daar niet achter. Het zegt niets, het wordt alleen beweerd. Wie houdt zich intensief bezig met de voeding van de honden en de verschillende aanbieders van voeding? Wat wil deze veterinaire vereniging ons dan vertellen?
Het is duidelijk, als men van meet af aan beweert dat de vele huidbeschadigingen, de vermeende allergieën, de ondraaglijke jeuk, de dysplasieën bij jonge honden, de gewrichtsbeschadigingen bij oudere honden, de toenemende suikerziektegevallen en de tumorziekten niets met deze voeding te maken kunnen hebben, zal men de oorzaken ook zeker niet bij de voeding zoeken, maar ergens anders. Dan komt men onvermijdelijk tot dit positieve resultaat en lijkt deze verklaring juist te zijn. Dit wil niet zeggen dat al deze ziekten kunnen worden teruggevoerd op het voer. Het is vergelijkbaar met de inentingen. Als men van meet af aan ontkent dat vaccinaties verantwoordelijk kunnen zijn voor gezondheidsproblemen, b.v. epilepsie, krijgt men altijd het gewenste resultaat.
Dierenartsen als handelaren in diervoeding
Nu herinnert men zich dat (intussen) de meeste dierenartsen in de praktijk een uitgebreid aanbod van droogvoer in alle variaties hebben en hun voedingsadviezen verspreiden volgens het advies van de droogvoerindustrie, en dat velen van hen elke andere vorm van voeding, vooral barfing, demoniseren als onevenwichtig of zelfs gevaarlijk.
Degenen die behoren tot deze “voerhandelaren in doktersjassen” zullen de hierboven geciteerde zogenaamd bewezen bevindingen volledig en ook dankbaar onderschrijven en verspreiden. Beste publiciteit. En men kan het voer met een volkomen gerust geweten verkopen als optimaal en “billijk”, deels zelfs met het certificaat “biologisch” verstrekt. Wie echter het boek van Dr. Hans Ulrich Grimm “katten zouden muizen kopen” of dat van Dr. Jutta Ziegler “honden zouden langer leven” leest, komt snel op hele andere gedachten: Hier worden reclame-argumenten voor het verkoopsucces aangevoerd. Echt een slim reclameconcept voor dierenartsen, tenminste zolang de hondenbezitters ervan onder de indruk zijn.
Wat is compleet voer?
Volgens de wet gaat het om diervoeding die de dieren alle nodige voedingsstoffen leveren, afhankelijk van hun soort, leeftijd en arbeid. De honden- of katteneigenaar wil daarop kunnen vertrouwen wanneer hij een kant-en-klaar voer koopt, omdat hij leest dat alle vitale stoffen in de juiste hoeveelheid aanwezig zijn, en misschien krijgt hij dat zelfs precies bevestigd door de gespecialiseerde verkoper of dierenarts.
Waarom zou hij nog twijfelen of hij de juiste weg heeft gekozen voor zijn geliefde dier? Indien, ondanks deze eersteklas voeding en tegen alle verwachtingen in, de hond of kat ziek wordt, b.v. lik eczeem krijgt en gekweld wordt door ondraaglijke jeuk, zal de “specialist” of de “vakman” een ander geschikt droogvoer aanbevelen, dat zogenaamd alle stoffen in de juiste samenstelling levert naar gelang van de behoeften van dit lijdende dier. Dit is dikwijls zeer verbazingwekkend, want meestal werd voordien een kant-en-klare voeding gegeven, die niet precies de juiste kan zijn geweest, of was het omdat voordien een ander, toen slechter merk, werd gevoerd? Misschien denk ik verkeerd en heb je er een betere verklaring voor?
Heb gewoon vertrouwen!
Alles in het voer, lijkt een ja. Niets anders nodig, zo comfortabel en geruststellend. De verantwoordelijkheid ligt nu bij de voederfabrikant. Heb je je ooit afgevraagd wat deze bewering van “alles erin” veronderstelt? Ten eerste, dat men precies weet wat een hond nodig heeft. Nu bestaat er geen gemiddelde hond, maar veel verschillende. Zo hoor ik mensen zeggen: “Er zijn allerlei precies passende kant-en-klare voeders”. Ja, zo is het.
Maar wie heeft eigenlijk de behoefte, die dan ook nog zo verschillend is, precies onderzocht? Waar komen de cijfers vandaan, als die er al zijn? Waar kan men de experimentele opzet lezen en controleren?
Het is echter bekend dat wolven hoog in het noorden van Canada zich jarenlang uitsluitend voedden met kleine knaagdieren. De wolven bleven gezond en plantten zich met succes voort. Er was een prachtige film over op televisie waarin een onderzoeker vertelde over zijn leven met de wolven. Hieruit kan men concluderen dat bij de knaagdieren inderdaad alles naar behoefte werd ingeperkt, en ook dat bij elk dier dat als prooi in aanmerking komt, alles wordt ingeperkt wat een hond zo nodig heeft. De onderzoeker heeft echter niets gemeld over compleet voer in zakken.
De muis als model voor kant-en-klaar voer
Nu zou men werkelijk zo’n muis kunnen reproduceren, precies in het voedsel met alle stoffen die erin zitten. Men zou de exacte waarden kunnen bepalen. Het principe zou juist zijn. Als het zo makkelijk was voor de fabrikanten.
De knaagdieren werden immers voor het eten niet verhit tot temperaturen die kunnen oplopen tot meer dan 200° C, noch werden zij blootgesteld aan extreme druk- en schuifkrachten die kunnen leiden tot aanzienlijke veranderingen in de moleculen en ook tot de omzetting van zetmeel in suiker. De muizen bevatten ook geen zetmeel uit granen, aardappelen, bananen of wat je maar in grote hoeveelheden kunt bedenken. Maar zetmeel is nodig als smeermiddel voor het extrusieproces.
Waar bestaat zo’n prooidier eigenlijk uit? In de eerste plaats bestaat het uit vele triljoenen cellen, waarvan de meeste levend zijn. Dan is er het bloed, de inwendige organen, zijn beenderen, pezen en ligamenten, spieren, een compleet zenuwstelsel en immuunsysteem, ook veel haar en – last but not least – een volledig spijsverteringsstelsel. In de verteerde planten zitten veel vitale stoffen, ook actieve enzymen en natuurlijke vitaminen, gewoon alles wat de wolven nodig hebben om gezond en vruchtbaar te blijven, en bij de hond is het niet anders. Hoe noem je zo’n dieet? Heel eenvoudig: aangepast aan de soort.
De onderzoeker meldt niet dat de wolven hun prooi voor het eten zouden hebben ontleed en bepaalde delen eruit zouden hebben gesorteerd. Een boodschap ook voor de barfers onder u. Ze werden in één stuk opgegeten, met huid en haar. Overigens doen veel honden/katten hetzelfde, als ze de kans krijgen. De knaagdieren werden ook niet gevoed met anorganische mineralen en synthetische vitaminen, zij haalden gewoon alles uit de natuur en trokken zich helemaal niets aan van wat de wetenschappers ons als veilige kennis aanbieden.
Het is duidelijk dat de muis niet kan dienen als model voor geoptimaliseerd voedsel voor de levensmiddelenproducenten. Het is gewoon levend en niet kunstmatig, het draagt zijn leven over aan de wolf of de hond, en uit dit leven kan het leven van de honden worden behouden.
En als de cijfertjes toch kloppen?
Ja, wat dan? Dat zou prachtig zijn, men zou altijd aan de goede kant zitten met complete voedingen, honden zouden niet ziek kunnen worden, en de grote onderzoeker Linus Pauling, tweevoudig Nobelprijswinnaar, zou ongelijk hebben gehad met zijn bewering dat een levend wezen dat optimaal van alle stoffen wordt voorzien, niet ziek kan worden. En de niet minder beroemde onderzoeker Michael Marmot zou zich zeker van de domme hebben gehouden toen hij opmerkte: “Geneeskunde is slechts het falen van preventie.” Zo’n gemene opmerking, per slot van rekening is compleet voer de beste preventie.
Het roept de vraag op: waarom zijn er tegenwoordig zoveel zieke honden en katten, zoveel die lijden aan nierfalen, gewrichtsproblemen, suikerziekte en waarom sterven er zoveel aan kanker (in Amerika sterft 70% van de honden aan kanker) dat er tegenwoordig tien keer zoveel dierenartsen nodig zijn als zo’n 40 jaar geleden? Waar zit de denkfout?
Cijfers over vraag en herstel
Als de behoeftecijfers kloppen en zijn afgewogen voor een compleet voer, precies volgens de behoefte, als de hoeveelheid calcium, fosfor, kalium, magnesium, zink – en hoe alle andere mineralen heten – klopt, en hetzelfde geldt voor de vitaminen, dan is alles in orde. Is het niet?
Nee, alles is niet in orde.
Het is ook een kwestie van hoe deze stoffen in het lichaam kunnen worden gebruikt. En dit is heel verschillend voor de verschillende verbindingen. Het is dus geenszins hetzelfde of zink wordt toegediend als zinkoxide of zinkoxaat. De aanvoer van calcium via calciumcarbonaat, ook wel afzetting genoemd, ziet er slecht uit. Maar dit geldt voor alle mineralen en ook voor veel vitaminen. Vaak zijn de sporenelementen die in moleculen en cellen zijn ingebouwd, d.w.z. die van planten en dieren, niet giftig en zijn de anorganische elementen levensbedreigend giftig.
En vooral, het is helemaal niet goed bestudeerd hoeveel kan worden gebruikt in termen van levensonderhoud. Er is niet veel over bekend, en het verschilt zeker van soort tot soort. Bloedwaarden zeggen ons ook weinig, omdat mineralen niet kunnen worden gestapeld zoals bouwstenen om een huis te vormen, ze interageren met elkaar. Wat uiteindelijk doorslaggevend is, is wat in de cel aankomt en daar kan worden gebruikt.
Een nauwkeurige berekening en samenstelling, in het geval van barfers misschien nog gewogen op de weegschaal, kan dus betekenen: Helemaal verkeerd gevoed. Van de één te veel, van de ander te weinig en in het algemeen: Veel van deze synthetische stoffen komen steeds meer in het gesprek, omdat ze schade veroorzaken. Binnenkort zullen interessante bevindingen van kritische onderzoekers, bijvoorbeeld uit de epigenetica, worden gepubliceerd. Ik kijk er naar uit.
Hoe doet de natuur het dan?
In de natuur vinden levende wezens alle stoffen om hun leven in stand te houden in wat zij eten, en bijna alles is levend: Planten en dieren met al hun verscheidenheid aan structuren. Soms wordt klei gegeten om gifstoffen in de darmen te binden, het equivalent van een genezende klei, en zoutlikken worden telkens weer opgezocht. Honden hebben ook zout nodig in kleine hoeveelheden. Dit is hoe het leven in het “wild” eruit ziet.
Als we deze natuurlijke stoffen als voedsel willen, dan moeten we dicht bij de natuur blijven. Het is immers bewezen dat het dieren en ons mensen al miljoenen jaren in leven houdt.
Doe iets met deze kennis!
Klaus-Rainer Töllner, Biologe, Waltrop